Bucoliche - Ecloga I (testo)

 

ECLOGA I

MELIBOEUS

1. Tityre, tu patulae recubans sub tegmine fagi

2. silvestrem tenui musam meditaris avena;

3. nos patriae finis et dulcia linquimus arva;

4. nos patriam fugimus; tu, Tityre, lentus in umbra,

5. formosam resonare doces Amaryllida silvas.

TITYRUS

6. O Meliboee, deus nobis haec otia fecit:

7. namque erit ille mihi semper deus; illius aram

8. saepe tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.

9. Ille meas errare boves, ut cernis, et ipsum

10. ludere quae vellem calamo permisit agresti.

MELIBOEUS

11. Non equidem invideo, miror magis: undique totis

12. usque adeo turbatur agris! En ipse capellas

13. protinus aeger ago; hanc etiam vix, Tityre, duco:

14. hic inter densas corylos modo namque gemellos,

15. spem gregis, a, silice in nuda conixa reliquit.

16. Saepe malum hoc nobis, si mens non laeva fuisset,

17. de caelo tactas memini praedicere quercus.

18. Sed tamen iste deus qui sit, da, Tityre, nobis.

TITYRUS

19. Urbem quam dicunt Romam, Meliboee, putavi

20. stultus ego huic nostrae similem, quo saepe solemus

21. pastores ovium teneros depellere fetus.

22. Sic canibus catulos similis, sic matribus haedos

23. noram, sic parvis componere magna solebam.

24. Verum haec tantum alias inter caput extulit urbes

25. quantum lenta solent inter viburna cupressi.

MELIBOEUS

26. Et quae tanta fuit Romam tibi causa videndi?

TITYRUS

27. Libertas, quae sera tamen respexit inertem,

28. candidior postquam tondenti barba cadebat;

29. respexit tamen, et longo post tempore venit,

30. postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit.

31. Namque, fatebor enim, dum me Galatea tenebat,

32. nec spes libertatis erat, nec cura peculi.

33. Quamvis multa meis exiret victima saeptis,

34. pinguis et ingratae premeretur caseus urbi,

35. non umquam gravis aere domum mihi dextra redibat.

MELIBOEUS

36. Mirabar quid maesta deos, Amarylli, vocares,

37. cui pendere sua patereris in arbore poma:

38. Tityrus hinc aberat. Ipsae te, Tityre, pinus,

39. ipsi te fontes, ipsa haec arbusta vocabant.

TITYRUS

40. Quid facerem? Neque servitio me exire licebat,

41. nec tam praesentis alibi cognoscere divos.

42. Hic illum vidi iuvenem, Meliboee, quotannis

43. bis senos cui nostra dies altaria fumant.

44. Hic mihi responsum primus dedit ille petenti:

45. "Pascite, ut ante, boves, pueri; submittite tauros."

MELIBOEUS

46. Fortunate senex, ergo tua rura manebunt!

47. Et tibi magna satis, quamvis lapis omnia nudus

48. limosoque palus obducat pascua iunco;

49. non insueta gravis temptabunt pabula fetas,

50. nec mala vicini pecoris contagia laedent.

51. Fortunate senex, hic inter flumina nota

52. et fontis sacros frigus captabis opacum.

53. Hinc tibi, quae semper, vicino ab limite saepes

54. Hyblaeis apibus florem depasta salicti

55. saepe levi somnum suadebit inire susurro;

56. hinc alta sub rupe canet frondator ad auras;

57. nec tamen interea raucae, tua cura, palumbes,

58. nec gemere aeria cessabit turtur ab ulmo.

TITYRUS

59. Ante leves ergo pascentur in aethere cervi,

60. et freta destituent nudos in litore piscis,

61. ante pererratis amborum finibus exsul

62. aut Ararim Parthus bibet aut Germania Tigrim,

63. quam nostro illius labatur pectore voltus.

MELIBOEUS

64. At nos hinc alii sitientis ibimus Afros,

65. pars Scythiam et rapidum cretae veniemus Oaxen

66. et penitus toto divisos orbe Britannos.

67. En umquam patrios longo post tempore finis,

68. pauperis et tuguri congestum caespite culmen,

69. post aliquot, mea regna videns, mirabor aristas?

70. Impius haec tam culta novalia miles habebit?

71. Barbarus has segetes? En quo discordia civis

72. produxit miseros! His nos consevimus agros!

73. Insere nunc, Meliboee, piros, pone ordine vitis!

74. Ite meae, felix quondam pecus, ite, capellae:

75. non ego vos posthac, viridi proiectus in antro,

76. dumosa pendere procul de rupe videbo;

77. carmina nulla canam; non me pascente, capellae,

78. florentem cytisum et salices carpetis amaras.

TITYRUS

79. Hic tamen hanc mecum poteras requiescere noctem

80. fronde super viridi. Sunt nobis mitia poma,

81. castaneae molles et pressi copia lactis;

82. et iam summa procul villarum culmina fumant,

83. maioresque cadunt altis de montibus umbrae.